Zapalenie gardła jest dość częstym powodem wizyty u lekarza rodzinnego w okresie spadku odporności i przeziębień. Objawy zapalenia gardła, podobnie jak jego leczenie, mogą znacząco się różnić, w zależności od przyczyny, wywołującej tę dolegliwość. Zwłaszcza że objawy ze strony gardła, mogą towarzyszyć również innym chorobom sezonu grypowego.
Spis treści
Jak rozpoznać u siebie zapalenie gardła i jak sobie pomóc w dolegliwościach z nim związanych? Odpowiadamy poniżej!
Zapalenie gardła – czym jest?
Zapalenie gardła jest stanem obejmującym błonę śluzową gardła, choć w niektórych przypadkach procesy zapalne obejmują również migdałki. To stan, w którym dochodzi do ograniczenia lub ustania prawidłowych funkcji błony śluzowej gardła.
Znacznie częściej stany zapalne i infekcje gardła dotyczą dzieci w wieku przedszkolnym (4 do 7 lat), co wynika bezpośrednio ze słabości i niedojrzałości układu odpornościowego w tym wieku, jak również z różnic anatomicznych w budowie górnych dróg oddechowych[1].
W zdecydowanej większości przypadków zapalenie śluzówki gardła nie jest stanem wymagającym interwencji lekarskiej, jednak zdarzają się infekcje, które bezwzględnie wymagają opieki lekarskiej – zwłaszcza u mniejszych dzieci. Należą do nich zwłaszcza infekcje bakteryjne oraz infekcja wirusem Epsteina-Barr’a zwana mononukleozą zakaźną.
Zapalenie gardła – skąd się bierze?
Zapalenie gardła może wynikać z różnych czynników, wśród których najczęstszym są infekcje o podłożu wirusowym. Dolegliwości związane z gardłem mogą być powodowane przez blisko 200 różnych wirusów, wśród których zdecydowanie wiodą prym wirusy grypy i paragrypy.
Dość często, zwłaszcza u dzieci dochodzi do infekcji bakteryjnej, najczęściej wywoływanej przez paciorkowce Streptococcus pyogenes, które powodują również częste zapalenia migdałków podniebiennych, czyli tzw. anginę ropną[2].
Ostatnim typem infekcji, która może prowadzić do ostrego zapalenia gardła, jest infekcja grzybicza, za którą najczęściej odpowiedzialne są drożdżaki z rodzaju Candida.
Jednak stan zapalny gardła niekoniecznie musi mieć podłoże infekcyjne, często dolegliwości wywoływane są przez czynniki środowiskowe, takie, jak[2]:
- zanieczyszczenia powietrza – dym nikotynowy, spaliny, smog;
- suche powietrze – zwłaszcza w pomieszczeniach ogrzewanych i klimatyzowanych;
- nadwyrężenie aparatu głosowego – najczęściej u osób pracujących głosem;
- alergie – zwłaszcza wziewne.
U osób palących papierosy oraz pracujących wokalnie może dojść do przewlekłego zapalenia gardła. Mowa tutaj o długotrwałym stanie zapalnym, wynikającym z ciągłego podrażnienia śluzówki gardła.
Jakie objawy ma zapalenia gardła?
Zapalenie gardła może mieć najróżniejsze objawy, jednak zdecydowanie najczęstszym z nich, występującym bez względu na przyczynę stanu zapalnego jest ból. Może on przybierać różne formy, od lekkiego dyskomfortu, uczucia suchości, podrażnienia, pieczenia, aż po ból utrudniający przełykanie pokarmów.
Ból wynika z obrzęku błony śluzowej gardła i jej przesuszenia. Jest on też zwykle jednym z pierwszych objawów nadchodzącego stanu zapalnego gardła.
Wśród innych objawów należy wymienić:
- zaczerwienienie i obrzęk błon śluzowych;
- chrypa, trudności z mówieniem;
- ogólne rozbicie;
- podwyższona temperatura.
Wirusowe zapalenie gardła a bakteryjne – jak je odróżnić?
Podstawową różnicą, pozwalającą odróżnić wirusowe zapalenie gardła od bakteryjnego jest obecność lub brak obrzęku i nalotu na migdałkach, które są tak charakterystycznym objawem zapalenia gardła wywołanego przez bakterie.
Zapalenie bakteryjne ma też zazwyczaj ostrzejszy przebieg. Podwyższenie temperatury ciała jest znaczne, a dolegliwościom gardłowym towarzyszą ogólne zmęczenie i rozbicie.
Powiększone migdały mogą dodatkowo powodować problemy ze snem, chrapanie i bezdech senny. Leczenie bakteryjnej infekcji gardła wymaga antybiotykoterapii i trwa dłużej niż w przypadku infekcji wirusowej.
Zapalenie gardła – na czym polega leczenie?
W przypadku zapalenia gardła leczenie zależne jest od przyczyny dolegliwości. W infekcjach wirusowych zazwyczaj zupełnie wystarczające jest leczenie objawowe, oparte na środkach dostępnych bez recepty.
W przypadku zapalenia gardła o podłożu bakteryjnym zwykle konieczna jest wizyta u lekarza, celem dobrania odpowiedniej antybiotykoterapii.
Zapalenie gardła – leczenie domowe
Stan zapalny gardła to dość powszechna dolegliwość w okresie jesienno – zimowym. Dlatego przy pierwszych objawach warto zastosować domowe środki łagodzące objawy.
Co z domowej apteczki na zapalenie gardła[3]?
- płukanki ziołowe – napary z szałwii, kory dębu, rumianku czy liści jeżyn mają właściwości ściągające, łagodzące i antybakteryjne. Dlatego płukanie gardła odwarem z któregoś z tych ziół pomoże złagodzić ból, pieczenie i obrzęk błony śluzowej gardła. Ściągająco i łagodząco zadziała również płukanie roztworem soli kuchennej lub emskiej;
- środki apteczne bez recepty – warto sięgnąć po sprawdzone środki, zawierające dużą dawkę witaminy C oraz składniki łagodzące – np. hialuronian sodu. Związek ten przyczynia się do nawilżenia i zmniejszania podrażnień błony śluzowej gardła.
W stanach zapalnych gardła leczenie domowe powinno obejmować również odpowiednio zbilansowaną dietę, bogatą w warzywa i owoce. Zawarte w nich witaminy i minerały pomogą wzmocnić ogólną kondycję organizmu i jego odporność, co sprawi, że infekcje będą krótsze i łatwiejsze w leczeniu[4].
Zapalenie gardła – leczenie u specjalisty
Jeśli pomimo stosowania domowych metod dolegliwości nie ustępują, a wręcz nasilają się, należy koniecznie odwiedzić poradnię lekarską. Szczególnie jeśli objawom bólowym towarzyszy biały nalot na podniebieniu, tylnej ścianie gardła i migdałach.
Te symptomy mogą bowiem świadczyć o grzybiczym lub bakteryjnym podłożu infekcji, które wymagają celowanego leczenia farmakologicznego.
Przy odpowiednio dobranym leczeniu efekty można zauważyć już w ciągu kilku dni. Dla całkowitego usunięcia przyczyny zapalenia należy jednak brać przepisane leki przez cały, zalecony okres[5].
Ile trwa zapalenie gardła?
Odpowiedź na pytanie, ile trwa zapalenie gardła, zależna jest od wywołującej infekcję przyczyny. W przypadku infekcji wirusowej dolegliwości ustępują zwykle samoistnie od 5 do 7 dni od wystąpienia pierwszych objawów. Jeśli zapalenie spowodowane jest infekcją bakteryjną, okres leczenia może się wydłużyć do 10 dni.
Czy zapalenie gardła jest zaraźliwe?
Zapalenie gardła wywołane infekcją bakteryjną lub wirusową może być zaraźliwe. Obecne w jamie ustnej patogeny z łatwością przemieszczają się drogą kropelkową, infekując kolejne osoby. Najłatwiej zarazić się przez bezpośredni kontakt z chorym, ale także przez używanie tych samych przedmiotów codziennego użytku, z którymi chory miał wcześniej styczność.
Zapalenie gardła – powikłania
Najczęściej występujące, wirusowe zapalenie gardła z reguły ustępuje samoistnie i ma dość łagodny przebieg.
Jednak nieleczona infekcja bakteryjna może zaowocować nieprzyjemnymi powikłaniami, takimi jak[6]:
- ropnie za migdałkiem podniebiennym lub w tylnej części gardła;
- ropnego zapalenia węzłów chłonnych;
- gorączki reumatycznej;
- kłębuszkowego zapalenia nerek.
Jednak powikłania po zakażeniu bakteryjnym występują rzadko i pojawiają się u mniej niż 1% chorych.
Zapalenie gardła – czego należy unikać?
Ryzyko wystąpienia zapalenia gardła można ograniczyć, wprowadzając kilka prozdrowotnych zasad, takich jak:
- ograniczenie spożywania alkoholu i napojów o wysokiej zawartości kofeiny lub teiny;
- unikanie dymu tytoniowego i zanieczyszczeń powietrza;
- dbanie o prawidłową wilgotność powietrza w pomieszczeniach;
- higiena emisji głosu.
Powyższe zasady pomagają utrzymać prawidłowe nawilżenie błony śluzowej gardła, dzięki czemu jest ona mniej podatna na podrażnienia i mikrouszkodzenia.
Bibliografia:
- RADOSZ-KOMONIEWSKA, H., ROGALA-ZAWADA, D., ZIENTARA, M., et al. Flora bakteryjna w zapaleniu gardla i migdalkow. Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia, 1998, vol. 1, no 50, p. 63-68.
- DWORKIN, James Paul. Laryngitis: types, causes, and treatments. Otolaryngologic Clinics of North America, 2008, vol. 41, no 2, p. 419-436.
- Lamer-Zarawska E. Fitoterapia i leki roślinne. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.
- Gajewski P. Interna Szczeklika. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2022
- KALICKI, Bolesław, MILART, Joanna, WACHNICKA‑BĄK, Anna, et al. Ból gardła–kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2012, vol. 2, no 8, p. 107-110.
- TULUNAY, Ozlem E. Laryngitis—diagnosis and management. Otolaryngologic Clinics of North America, 2008, vol. 41, no 2, p. 437-451.
Najnowsze komentarze