Covid – przyczyny, leczenie. Ile trwa infekcja?

Światowa pandemia COVID-czy 19 trwająca od 2020 roku oraz ilość zachorowań i zgonów sprawiły, że wokół tej choroby narosło wiele, często szkodliwych mitów.

Czym tak naprawdę jest ta choroba? Jakie są objawy COVID w 2024 roku i czy można zapobiec zakażeniu?

Covid — przyczyny. W jaki sposób można się zarazić?

COVID-19 (z ang. Corona Virus Disease 2019) to zakaźna, ostra choroba układu oddechowego, wywoływana przez jeden z koronawirusów – SARS-CoV-2.

Zakażenie może mieć różny przebieg – od łagodnego, przypominającego zwykłe przeziębienie, po ciężki, który w czasach zaostrzenia pandemii powodował liczne zgony.

Jak dochodzi do zakażenia Covid-19?

Wirus SARS-CoV-2 dwa rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Jego wielkość wynosi od 60 do 140 nm¹, przez co z łatwością jest transmitowany wraz z parą wodną w wydychanym powietrzu. Krople aerozolu wydzielane przez zakażonych w trakcie oddychania, mówienia, kaszlu czy kichania unoszą się w powietrzu wokół chorego, prowadząc do zakażenia osób w jego pobliżu.

Czas unoszenia się wirusa w powietrzu zależny jest od czynników, takich jak np. wilgotność i temperatura, jednak jest on wystarczający dla zainfekowania osób w bezpośredniej okolicy.

• Wirusem można zarazić się również przez kontakt bezpośredni z chorym. Osadza się on np. na dłoniach, którymi pacjent zasłania usta podczas kichania czy kaszlu. Podanie ręki bez późniejszej dezynfekcji może rozprzestrzenić wirusa dalej².

• W zamkniętych pomieszczeniach wirus może osadzać się na przedmiotach w bezpośrednim towarzystwie chorego – nie tylko na ręcznikach, kubkach, z których korzysta czy sztućcach, ale także na blatach, lustrach i innych obiektach w zasięgu oddechu chorego. Długość przetrwania wirusa zależna jest od jego wariantu.
  
  Np. wariant Omicron na plastiku może przetrwać nawet około 8 dni, podczas gdy pierwotny wirus z Wuhan na tej samej powierzchni utrzymywał się tylko 56 godzin (tj. ok 2,5 dnia)⁴.

• Wirus dłużej utrzymuje swoją zakaźność, gdy osadza się na powierzchniach gładkich (metal, plastik, szkło), a krócej, jeśli osiada na materiałach porowatych (papier, bawełna).

To dlatego tak istotna jest bieżąca dezynfekcja – nie tylko rąk, po kontakcie z potencjalnie zarażonym, ale również powierzchni wokół chorego i jego rzeczy osobistych (tj. telefon, karty kredytowe, grzebień) i zachowanie wzmożonej ostrożności w czasie zaostrzenia zachorowań (ubieranie maseczki i rękawiczek w czasie kontaktów z innymi osobami o nieznanym stanie zdrowia – np. podczas zakupów czy podróży środkami komunikacji publicznej).

Czynniki zwiększające ryzyko zakażenia

Covidem może zarazić się każdy, bez względu na wiek i stan zdrowia. Jednak pewne grupy osób mogą znacznie ciężej przechodzić chorobę i łatwiej ulegać infekcjom.

Do grup ryzyka zalicza się osoby¹:

• starsze, chorujące na choroby przewlekłe lub z zaburzeniami odporności,
• osoby, które ze względu na wykonywaną pracę są bardziej narażone na kontakt z wirusem – pracownicy opieki zdrowia, ale również nauczyciele, kierowcy transportu publicznego, pracownicy sklepów, osoby często podróżujące,
• osoby nieszczepione lub w trakcie cyklu szczepień – obecnie uważa się, że jedynie szczepienie, wraz z przyjmowaniem dawek przypominających może zagwarantować odporność na wirusa wywołującego COVID-19. Pierwotne szczepienia z czasów pandemii mogą być nieskuteczne wobec pojawiających się nowych wariantów tego koronawirusa.

Dodatkowym czynnikiem, zwiększającym ryzyko infekcji jest niestosowanie się do zaleceń (rezygnacja z noszenia maseczek, brak dystansu w miejscach publicznych, niedostateczna higiena i dezynfekcja).

Ile trwa covid i jak długo zaraża się wirusem?

Obecnie występujący subwariant XEC⁶ daje objawy około 3 do 5 dni od zakażenia. Wywołana nim choroba trwa 7 do 14 dni. Badania wskazują, że osoba zainfekowana może zarażać innych przez około 10 dni, nawet jeśli sama nie zauważa u siebie objawów choroby⁵.

Covid — jakie objawy mu towarzyszą?

Objawy Covid-19 są tożsame z symptomami, które występują w przypadku większości zakażeń układu oddechowego. Występujący obecnie wariant XEC ma w znacznej większości przypadków przebieg łagodny lub umiarkowany, a do najczęściej towarzyszących mu dolegliwości należą⁴:

• gorączka,
• ból gardła,
• silny katar,
• kaszel,
• bóle mięśni i ogólne rozbicie.

U dzieci Covid-19 ma zwykle łagodniejszy przebieg niż u dorosłych, jednak mogą pojawić się dodatkowe objawy, związane zarówno z samą chorobą, jak i wywołanym nią stresem⁵:

• płaczliwość i drażliwość,
• trudności z koncentracją,
• rozdrażnienie i niepokój,
• bóle głowy,
• zapalenie spojówek,
• wysypka,
• uporczywa czkawka.

Ile trwa gorączka przy covid?

Długość trwania gorączki w przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 zależna jest od stanu ogólnego pacjenta przed zakażeniem i jakością obrony immunologicznej. Podobnie, jak w przypadku innych, wirusowych zakażeń dróg oddechowych, u jednych pacjentów może nie występować wcale lub tylko przez około dobę, podczas gdy u innych będzie trwała kilka dni⁶.

Jak leczyć covid?

Nie ma jednego skutecznego leku, który wyleczyłby jakiekolwiek zakażenie wirusowe. Dlatego w łagodnym i umiarkowanym przebiegu leczenie jest głównie objawowe i ma za zadanie złagodzić dolegliwości towarzyszące infekcji²:

• leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe,
• leki przeciwkaszlowe.

W ciężkich przebiegach infekcji, którym towarzyszą silne duszności, spadki saturacji, gorączka, utrzymująca się pomimo zastosowanych leków, bóle w klatce piersiowej czy kaszel uniemożliwiający swobodne oddychanie i mówienie, chory może zostać poddany hospitalizacji, w celu stałego monitorowania stanu zdrowia.

W takich sytuacjach lekarz może zadecydować o podaniu leków przeciwwirusowych czy doraźnej tlenoterapii³.

Jeśli covid leczony jest objawowo w domu, warto pamiętać o ogólnych zaleceniach dla infekcji układu oddechowego, tj. odpoczynek czy prawidłowe nawadnianie organizmu.
Przy podejrzeniu zakażenia wirusem SARS-CoV-2 warto także udać się do lekarza rodzinnego, celem wykonania testu potwierdzającego infekcję.

Chociaż każdy chory powinien, dla swojego własnego komfortu pozostać w domu do czasu pełnego wyzdrowienia, przy rozpoznaniu Covid-19 izolacja ma na celu zapobieżenie rozprzestrzenianiu się wirusa.

Powikłania po covid

Powikłania po covid mogą pojawić się nie tylko w ciężkim przebiegu choroby. Jednym z najczęstszych, występujących również przy łagodnym przebiegu infekcji jest długotrwałe zmęczenie, które porównywane jest do zespołu chronicznego zmęczenia.

Wśród innych dolegliwości, towarzyszących ozdrowieńcom wymienia się⁷:

• zaburzenia sercowo-naczyniowe – nierówne lub przyspieszone bicie serca lub duszność wysiłkowa, które mogą utrzymywać się nawet 60 dni po chorobie,
• mgła mózgowa – zaburzenia pamięci i koncentracji,
• zaburzenia smaku lub węchu.

Zespół pocovidowy, tzw. long Covid może dawać także inne powikłania, np.:

• skrócony oddech i trudności w oddychaniu,
• utrzymujący się kaszel,
• zaburzenia snu,
• bóle i zawroty głowy,
• bóle stawów i mięśni,
• biegunki i dolegliwości brzuszne.

Objawy te występują najczęściej u pacjentów, którzy ciężko przechodzili zakażenie, jednak mogą wystąpić także u tych, którzy chorowali bezobjawowo.

Przyczyny i leczenie covid-19 – podsumowanie

Covid to infekcja wirusowa, która wymaga odpowiedniego traktowania. Dlatego w przypadku wątpliwości, warto udać się do lekarza, który za pomocą  testu potwierdzi lub wykluczy podejrzenie ewentualnego zakażenia i wskaże prawidłową drogę postępowania w chorobie.

Bibliografia:

1. X. Han, P. Xu, Q. Ye, Analysis of COVID-19 vaccines: Types, thoughts, and application, „J Clin Lab Anal.” nr 35(9), 2021.
2. Z. Niknam, A. Jafari, A. Golchin i in., Potential therapeutic options for COVID-19: an update on current evidence, „Eur J Med Res.” nr 27(1), 2022
3. Hanson, K. E., Caliendo, A. M., Arias, C. A., Englund, J. A., Lee, M. J., Loeb, M., … & Mustafa, R. A. (2024). Infectious Diseases Society of America guidelines on the diagnosis of COVID-19 (June 2020). Clinical infectious diseases, 78(7), e106-e132.
4. BRANDA, Francesco, CICCOZZI, Massimo, et SCARPA, Fabio. Genetic variability of the recombinant SARS-CoV-2 XEC: is it a new evolutionary dead-end lineage?. New Microbes and New Infections, 2024, p. 101520.
5. WAAFIRA, Aminath, SUBBARAM, Kannan, FAIZ, Razana, et al. A new and more contagious XEC subvariant of SARS-CoV-2 may lead to massive increase in COVID-19 cases. New Microbes and New Infections, 2024, vol. 62, p. 101517.
6. RIZZO-VALENTE, V. S., OLIVEIRA, J. S., VIZZONI, V. F., et al. XEC: international spread of a new sublineage of Omicron SARS-CoV-2. 2024.
7. SeyedAlinaghi, S., Afsahi, A. M., MohsseniPour, M., Behnezhad, F., Salehi, M. A., Barzegary, A., … & Dadras, O. (2021). Late complications of COVID-19; a systematic review of current evidence. Archives of academic emergency medicine, 9(1).