Czerwone gardło – jak wygląda i co na nie stosować?

2023-12-28

Bolesne, czerwone gardło to objaw częsty zwłaszcza w okresie jesienno – zimowym, który jest czasem spadku odporności i wzrostu podatności na infekcje. I to właśnie z infekcją najczęściej związane jest zaczerwienienie w obrębie gardła, któremu często towarzyszą inne objawy, takie jak ból, drapanie w gardle czy chrypka. 

Jednak czerwone gardło nie zawsze oznacza przeziębienie. Jakie są inne przyczyny występowania zaczerwienienia i jak leczyć czerwone gardło?

Czerwone gardło – o czym świadczy?

Czerwone gardło to nic innego jak efekt nadmiernego przekrwienia błony śluzowej gardła, które najczęściej świadczy o toczącym się stanie zapalnym. Może ono wskazywać nie tylko na infekcję, ale też na postępującą reakcję uczuleniową albo wynikać z podrażnienia dymem, pyłem lub wziewnymi substancjami toksycznymi.

Jakie są najczęstsze przyczyny bardzo czerwonego gardła1?

  • infekcja wirusowa – w 80% przypadków bólu i zaczerwienienia błon śluzowych gardła i krtani winnymi tej sytuacji są wirusy. Najczęściej dochodzi do infekcji rhinowirusami, adenowirusami, koronawirusami oraz wirusami grypy i paragrypy.
    W przypadku infekcji wirusowej czerwone gardło jest zwykle tylko jednym z objawów. Towarzyszą mu również takie symptomy jak katar, kaszel, bóle stawowo-mięśniowe czy gorączka. Wirusowe zapalenie gardła jest chorobą, na którą dotychczas nie wynaleziono celowanego leczenia farmakologicznego (przeciwwirusowego), być może dlatego, że w zasadzie  wystarcza jedynie leczenie objawowe;
  • infekcja bakteryjna – bakterie są odpowiedzialne za jakieś 5 do 10 % przypadków stanów zapalnych gardła i znacznie częściej spotykają one dzieci niż dorosłych. Najczęstszymi patogenami wywołującymi zakażenie są Streptococcus pyogenes, rzadziej Haemophilus influenzae, Chlamydia pneumoniae czy Mycoplasma pneumoniae.
    Podczas zakażenia bakteryjnego zaczerwienieniu gardła często towarzyszą nalot na migdałkach lub czerwone wybroczyny na podniebieniu. Często spotykane jest również powiększenie podżuchwowych  i szyjnych węzłów chłonnych oraz znaczny wzrost temperatury. Zapalenia gardła wywołane bakteriami zazwyczaj wymaga wdrożenia leczenia antybiotykiem;
  • alergia – zwłaszcza narażenie na alergeny wziewne może prowadzić do znacznego przekrwienia błon śluzowych gardła i w efekcie jego zaczerwienienia. W przypadkach alergicznych dochodzi do obrzęku błony śluzowej, co czasami może utrudnić oddychanie;
  • przeciążenie aparatu głosu – u osób pracujących głosem może dochodzić do przeciążenia strun głosowych, krtani i gardła, co będzie objawiało się zaczerwienieniem błon śluzowych, ale także uczuciem suchości i chrypką;
  • narażenie na czynniki drażniące – dym papierosowy, spaliny i inne toksyczne substancje wziewne również mogą prowadzić do podrażnienia, a w efekcie zaczerwienienia gardła;
  • refluks żołądkowo – przełykowy – czerwone gardło w tym wypadku będzie efektem drażniącego działania soków żołądkowych, które przy refluksie mogą cofać się aż do gardła, drażniąc jego delikatną śluzówkę.

Czerwone gardło może mieć wiele przyczyn, dlatego przed podjęciem leczenia warto zdefiniować konkretną przyczynę.

Przekrwione gardło – jakie objawy mu towarzyszą?

Przekrwione gardło może być pierwszym, ale zwykle nie jest jedynym objawem, jakie towarzyszą stanom zapalnym czy przeciążeniowym gardła. 

Do innych objawów, które często towarzyszą mocno czerwonemu gardłu, należą2:

  • ból – może objawiać się jako pieczenie lub drapanie. Często nasila się przy przełykaniu;
  • uczucie suchości w gardle – najczęściej to objaw początkowy rozwijającego się podrażnienia lub infekcji;
  • chrypka – może objawiać się zmianą tembru lub natężenia głosu, zmniejszeniem jego głośności, a w skrajnych przypadkach nawet bezgłosem (afonią);
  • opuchlizna gardła – w zależności od przyczyny gardło może być opuchnięte w różnym stopniu. Największa opuchlizna towarzyszy zwykle ostrym reakcjom alergicznym. W przypadku silnej odpowiedzi anafilaktycznej może dojść do opuchnięcia krtani i zaciskania się górnych dróg oddechowych. Jest to stan zagrażający życiu ze względu na znaczne utrudnienie oddychania;
  • wybroczyny oraz nalot na podniebieniu i migdałkach – to objaw zakażenia bakteryjnego, zwanego również anginą ropną. Wymaga leczenia farmakologicznego;
  • kaszel – może być objawem towarzyszącym, jak również jedną z przyczyn zaczerwienienia. Częste pokasływanie prowadzi bowiem do podrażnienia  gardła;
  • gorączka – niewielka w przypadku infekcji wirusowych, może osiągać nawet 40oC, jeśli objawy gardłowe wywołane są infekcją bakteryjną.

Co stosować na czerwone gardło? Domowe sposoby

Ze względu na fakt, że znaczna część przypadków czerwonego gardła wywołana jest infekcją wirusową, to nie wymaga leczenia. Zawsze jednak warto wdrożyć pewne domowe sposoby, które zmniejszą odczuwane dolegliwości3: 

  • odpowiednie nawadnianie – płyny nie tylko nawilżą śluzówkę od zewnątrz, ale poprawią nawodnienie na poziomie komórkowym. Trzeba przy tym pamiętać, że płyny powinny być lekko ciepłe. Za zimne lub zbyt gorące mogą pogłębiać podrażnienie gardła;
  • dieta – osoby cierpiące na częste problemy z gardłem powinny unikać w diecie składników drażniących śluzówkę – ostrych przypraw, mocnej kawy, herbaty i innych napojów zawierających kofeinę, oraz napojów gazowanych;
  • ograniczenie ekspozycji na toksyny wziewne – dym papierosowy, smog, spaliny, pył – przy bólu i zaczerwienieniu gardła warto ich unikać, by nie pogłębić problemu;
  • prawidłowa emisja głosu – zarówno osoby pracujące głosem, jak i wszyscy inni powinni dbać o prawidłową emisję głosu, a także robić przerwy w mówieniu, gdy tylko to możliwe. Pozwoli to znacznie skrócić czas trwania już istniejących dolegliwości, oraz ograniczy powstawanie nowych.

Co jeszcze podziała na czerwone i przekrwione gardło?

Sięgnij po miód 

Miód jest substancją o właściwościach antybakteryjnych i antywirusowych. Łagodzi stany zapalne i podrażnienia, a dodatkowo nawilża i działa przeciwbólowo. Stosując miód, należy jednak pamiętać o tym, że traci on swoje właściwości w temperaturze powyżej 40oC, dlatego przy mieszaniu z herbatą lub wodą, należy wcześniej schłodzić płyn.

Wybierz tabletki nawilżające na gardło

Wybierając tabletki nawilżające na gardło, warto zwrócić uwagę na skład. Ważne, aby zawierały one substancję, która nie tylko łagodzi podrażnienia, ale również tworzy warstwę ochronną na całej powierzchni błony śluzowej gardła. 

W takich preparatach warto postawić również na składniki o wysokich właściwościach nawilżających, które złagodzą uczucie suchości w gardle. Taką substancją jest m.in. hialuronian sodu, który posiada dużą zdolność do wiązania wody. 

Pij siemię lniane 

Siemię lniane po zagotowaniu zmienia swoją konsystencję, tworząc kisielowatą masę. Ten kisiel działa łagodząco i regenerująco na podrażnione tkanki, a dodatkowo również je nawilża. Do przygotowania mikstury wystarczą dwie łyżki rozgniecionego lub mielonego siemienia lnianego, które należy zalać wrzątkiem lub zagotować na wolnym ogniu.
Powstałą w ten sposób zawiesinę można pić kilka razy w ciągu dnia.

Stosuj płukanki ziołowe

Ziołowe płukanki to sposób na przekrwione gardło znany od lat. Wywary z szałwii, kory dębu czy rumianku działają ściągająco, przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Wystarczy zaparzyć łyżkę wybranego ziela lub mieszanki ziołowej i po przestudzeniu płukać gardło kilka razy dziennie.

Czerwone gardło – jak leczyć i kiedy udać się do lekarza?

Czerwone gardło jest objawem dość pospolitym, zwłaszcza w okresie zimowych infekcji. W większości przypadków wystarczy leczenie objawowe przy pomocy domowych metod lub środków aptecznych bez recepty. 

Są jednak objawy, które powinny skłonić chorego do wizyty lekarskiej4:

  • towarzyszące zaczerwienieniu gardła wybroczyny podniebienia, biały osad lub czopy ropne na migdałkach mogą świadczyć o infekcji bakteryjnej i konieczności podjęcia antybiotykoterapii;
  • pogłębiające się trudności z oddychaniem mogą być efektem silnej reakcji alergicznej, która wymaga podania leków sterydowych;
  • czerwone gardło utrzymujące się od kilku tygodni lub miesięcy, nawet jeśli nie towarzyszą mu inne objawy, również powinno stanowić wskazówkę do podjęcia interwencji lekarskiej.

W okresie zwiększenia zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych czerwone gardło może być pierwszym objawem nadchodzącego przeziębienia lub grypy. Dlatego nie warto bagatelizować tego objawu, ponieważ może to prowadzić do pogłębienia podrażnień i występowania kolejnych symptomów. Już przy pierwszych sygnałach płynących z gardła dobrze jest zastosować jedną ze sprawdzonych, domowych metod, które pozwolą zdusić problem w zarodku.

Bibliografia:

  1. Waśniewska-Okupniak, Elżbieta. „Ból gardła.” General Practitioner/Lekarz POZ 6.5 (2020).
  2. KRÜGER, Karen, TÖPFNER, Nicole, BERNER, Reinhard, et al. Sore Throat. Deutsches Ärzteblatt International, 2021, vol. 118, no 11, p. 188.
  3. GOWIN, Ewelina et HORST-SIKORSKA, Wanda. Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku–czy to możliwe? Treatment of pharyngitis without antibiotics–is this possible?.
  4.  K. Kościelecka, Co oznacza czerwone gardło?, https://www.aptelia.pl/czytelnia/a584-Co_oznacza_czerwone_gardlo, [dostęp: 14.12..23]