Gardło to narząd, z którego każdy z nas korzysta na co dzień. Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak bardzo jest on ważny dla całego organizmu. Uświadamiamy to sobie, dopiero gdy pod wpływem infekcji lub innych chorób przestaje działać prawidłowo. Mówi się, że gardło jest połączeniem między układem pokarmowym i oddechowym. Oznacza to, że stanowi wspólne ogniwo dla jednych z najważniejszych układów narządów w organizmie człowieka. Jaka jest budowa gardła? Jakie wyróżniamy choroby gardła i po czym je rozpoznać? Wyjaśniamy.
Spis treści:
Budowa gardła
Jakie funkcje pełni gardło?
Choroby gardła – przyczyny i rodzaje
Po czym rozpoznać chore gardło?
Gardło – podsumowanie
Budowa gardła
Gardło składa się z trzech głównych części. Z punktu widzenia budowy anatomicznej gardła wyróżnia się m.in:
- część nosową gardła (nosogardło) – jest to górna, najwyżej położona część gardła, odgraniczona od przodu nozdrzami tylnymi, łączącymi się z jamą nosową. Wewnątrz części nosowej gardła znajdują się m.in. migdałek gardłowy, migdałek trąbkowy i parzyste ujścia trąbek słuchowych;
- część ustna gardła (gardło środkowe) – na przekroju gardła od przodu część ustną odgranicza obszerna nasada języka wraz z migdałkiem językowym. Właściwą część gardła środkowego stanowi wąska przestrzeń między błoną śluzową tylnej jego ściany a łukami podniebiennymi, języczkiem i migdałkami;
- część krtaniowa gardła (gardło dolne) – budowa gardła na tym odcinku stanowi przedłużenie gardła środkowego, znajduje się tutaj m.in. nagłośnia i wejście do krtani[1].
Jakie funkcje pełni gardło?
Wśród funkcji gardła wymienia się m.in.:
- funkcje trawienne – w obrębie gardła zachodzi początkowe trawienie węglowodanów dzięki enzymom zawartym w ślinie, przede wszystkim amylazie. Nagłośnia przy każdym przełknięciu zamyka wejście do dróg oddechowych, dzięki czemu jedzenie się do nich nie dostaje;
- funkcje transportowe – przez gardło zachodzi transport kęsa pokarmowego do przełyku, a z niego do dalszych części przewodu pokarmowego. W nich zachodzą kolejne etapy trawienia, a następnie wchłaniania składników odżywczych;
- funkcje oddechowe – gardło stanowi drogę, dzięki której powietrze ze środowiska zewnętrznego może dostawać się do płuc. Dzięki budowie części nosowej gardła jest ono dodatkowo oczyszczane i ogrzewane;
- funkcje głosowe – tę funkcję gardła pełni przede wszystkim część krtaniowa (gardło dolne), w obrębie którego znajdują się struny głosowe. Ich drgania o zmiennej amplitudzie i częstotliwości pozwalają wydawać dźwięki o różnej głośności i wysokości. Dzięki unikalnej budowie każdego gardła i krtani nie ma dwóch osób z taką samą barwą głosu. Subtelne różnice występują nawet u bliźniąt jednojajowych[2].
Choroby gardła – przyczyny i rodzaje
Choroby gardła mogą mieć wiele różnych przyczyn. Mogą one obejmować wszystkie części gardła: nosogardło, gardło środkowe i dolne. Najczęściej ma się do czynienia z infekcjami wirusowymi lub bakteryjnymi, rzadziej grzybiczymi. Ponadto częstym problemem u dzieci jest nawracające bądź utrwalone powiększenie migdałka gardłowego i/lub migdałków podniebiennych.
Wśród chorób gardła wyróżnia się m.in.:
- wirusowe zapalenie gardła;
- bakteryjne zapalenie gardła;
- grzybicze zapalenie gardła;
- anginę, czyli paciorkowcowe zapalenie gardła i migdałków podniebiennych (jeden z rodzajów bakteryjnego zapalenia);
- zapalenie migdałków podniebiennych;
- nadgłośniowe zapalenie krtani;
- krup (podgłośniowe zapalenie krtani);
- nowotwory łagodne, np. brodawczaki;
- nowotwory złośliwe, np. rak płaskonabłonkowy gardła;
- mięsak Kaposiego, występujący przede wszystkim u pacjentów z AIDS;
- ropnie okołogardłowe i w innych lokalizacjach;
- przerost migdałków podniebiennych;
- kamienie w migdałkach;
- przerost migdałka gardłowego;
- polipy nosa;.
Po czym rozpoznać chore gardło?
Chore gardło można rozpoznać m.in. po obrzęku i zaczerwienieniu jego błony śluzowej. Najłatwiejsza i najlepiej dostępna do badania zarówno przez lekarza, jak i pacjenta, jest gardło środkowe. Do objawów chorego gardła zalicza się m.in.:
- obrzęk błony śluzowej gardła;
- zaczerwienienie i przekrwienie błony śluzowej gardła;
- drapanie, pieczenie w gardle;
- uczucie zatkania nosa;
- trudności w oddychaniu przez nos, kompensacja przez oddychanie ustami;
- ból gardła;
- chrypka;
- zmiana głosu;
- trudności w połykaniu;
- uczucie przeszkody w obrębie gardła;
- uczucie suchości;
- kaszel;
- duszność;
- krwioplucie w przypadku złośliwych nowotworów;
- w przypadku dużych nowotworów widoczny po otwarciu jamy ustnej bądź wyczuwalny w obrębie szyi guz[3].
Gardło – podsumowanie
Budowa gardła często wydaje się skomplikowana, jednak umożliwia mu ona pełnienie swoich niezwykle istotnych funkcji. Gardło jako narząd jest ważnym łącznikiem między układem oddechowym i pokarmowym. W przebiegu jego chorób funkcje obu mogą więc ulec zaburzeniu, co daje bardziej bądź mniej charakterystyczne objawy.
[1] A. Bochenek, M. Reicher. Anatomia człowieka tom 1. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, wyd. 9, 2012.
[2] T. Brzozowski. Fizjologia człowieka Konturek. Edra Urban&Partner, wyd. 3, Wrocław 2021.
[3] Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023/24. Mały podręcznik. Medycyna Praktyczna 2023.
Najnowsze komentarze