Pieczenie w gardle – co oznacza i jak je złagodzić?

2023-12-29

Pieczenie w gardle do dość pospolity, choć nieprzyjemny symptom, który jest zwykle zwiastunem infekcji i stanu zapalnego gardła. Wynika ono z podrażnienia śluzówki wyściełającej gardło i najczęściej jest jednym z pierwszych objawów infekcji. Jednak nie zawsze. O czym może świadczyć pieczenie w gardle i jak poradzić sobie z tym problemem, jeśli wystąpi? O tym w poniższym artykule.

Pieczenie w gardle – skąd się bierze?

Pieczenie w gardle jest najczęściej objawem infekcji wirusowej. Za ten nieprzyjemny objaw nawet w 80% odpowiedzialne są takie wirusy, jak1:

  • koronawirusy;
  • rhinowirusy;
  • wirusy grypy i paragrypy; 
  • adenowirusy.

Jednak to nie jedyna przyczyna nieprzyjemnego pieczenia i bólu gardła. Wśród innych należy wymienić1:

  • infekcje bakteryjne – spowodowane zwykle przez Streptococcus pyogenes, Haemophilus influenzae, Chlamydia pneumoniae czy Mycoplasma pneumoniae;
  • infekcje grzybicze – ich przyczyną są najczęściej drożdżaki Candida albicans;
  • alergie – zwłaszcza w kontakcie z alergenami wziewnymi, takimi jak pyłki czy kurz, reakcja uczuleniowa może prowadzić do dolegliwości ze strony gardła;
  • nadmierne przeciążenie aparatu głosu – charakterystyczne zwłaszcza dla osób zawodowo używających głosu – lektorów, nauczycieli, spikerów;
  • długotrwałe oddychanie przez usta – przy katarze lub w przypadku nieprawidłowych wzorców oddechowych. Oddychanie ustami znacznie wysusza śluzówkę gardła, co prowadzi do podrażnień i nieprzyjemnego pieczenia;
  • kontakt z wziewnymi czynnikami drażniącymi – dym papierosowy, smog, spaliny mogą prowadzić do podrażnień gardła. Podobnie działa oddychanie powietrzem o zbyt małej wilgotności (np. przy włączonym ogrzewaniu lub klimatyzacji);
  • refluks żołądkowo – przełykowy – przy zaawansowanym refluksie kwas żołądkowy może cofać się aż do poziomu gardła, powodując podrażnienia w obrębie śluzówki;

Trzeba pamiętać o tym, że pieczenie w gardle może być nieswoistym objawem takich chorób jak toczeń i inne choroby autoimmunologiczne, cukrzyca, hipotyreoza, oraz chorób neurologicznych. Długotrwałe pieczenie w gardle z towarzyszącym uczuciem ciała obcego może świadczyć o nowotworze. 

Dlatego jeśli pieczenie nie ustępuje pomimo stosowanych środków łagodzących lub farmakologicznych, warto udać się do lekarza.

Jak się objawia pieczenie gardła?

Pieczenie gardła to bardzo subiektywny objaw i może przyjmować różne formy. Od delikatnego drapania, przez szczypanie gardła, aż po ostre pieczenie przy przełykaniu.

Zwykle towarzyszą mu również inne symptomy, do których można zaliczyć:

  • uczucie suchości gardła;
  • chrypka i trudności z mową (ból podczas wydawania dźwięków);
  • kaszel i potrzeba odchrząkiwania;
  • uczucie ciała obcego w gardle lub przełyku;
  • ucisk w gardle.

Często objawem towarzyszącym pieczeniu i bólowi gardła jest widoczne zaczerwienienie i obrzęk jego śluzówki. W przypadku infekcji bakteryjnej lub grzybiczej może dodatkowo ???

Jak złagodzić pieczenie w gardle? Domowe sposoby

Problemy z gardłem są zwykle jednym z pierwszych objawów rozwijającej się  infekcji. Zwłaszcza jeśli pojawia się w okresie jesienno – zimowym. Aby załagodzić pieczenie w gardle, warto zadbać o ogólne wzmocnienie organizmu przy pomocy witamin i minerałów – zwiększając ich podaż w diecie, a jeśli jest to niemożliwe to przy pomocy suplementów.

Dobrze też pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Dobrze nawodniona śluzówka rzadziej ulega przesuszeniu, dzięki czemu jest bardziej odporna na podrażnienia.

W przypadku wystąpienia pieczenia gardła warto skorzystać  z szeregu domowych metod, które mogą złagodzić dolegliwości2.

Płukanki na gardło z soli fizjologicznej

Płukanie gardła solą fizjologiczną przynosi natychmiastową ulgę. Roztwór 0,9 % NaCl ma właściwości ściągające, nawilżające oraz może zapobiec dalszemu rozwojowi infekcji. 

W przypadku braku aptecznej soli fizjologicznej można samemu przygotować mieszankę, rozpuszczając pół łyżeczki soli w szklance wody. Dobrze pamiętać o tym, że roztwór do płukania powinien być ciepły. Zbyt gorący lub za zimny może powodować dalsze podrażnienia.

Tabletki nawilżające gardło 

Wybierając tabletki na gardło, warto zwrócić uwagę na to, czy mają one działanie nawilżające. Składnikiem, który skutecznie nawilża śluzówkę gardła jest m.in. hialuronian sodu, wykazujący silne właściwości wiążące wodę. Dzięki temu substancja ta wspomaga nawilżanie śluzówki gardła. 

Napar z rumianku

Napary ziołowe mają wielką moc. Rumianek ma działanie ściągające, łagodzące i antyseptyczne. Wystarczy łyżkę ziela zaparzyć w gorącej wodzie, a po ostygnięciu płukać gardło kilka razy dziennie. Podobnie łagodzące działanie będzie miał napar z kory dębu, szałwii czy pokrzywy.

Szczypanie gardła – jak mu zapobiec?

Pieczenie w gardle towarzyszy często jesiennym przeziębieniom. Można jednak ograniczyć występowanie tego nieprzyjemnego objawu, stosując klika prostych zasad3.

  • ograniczenie używek – alkohol, kofeina, teina – te substancje działają odwadniająco, co może powodować przesuszenie śluzówki gardła;
  • unikanie ekspozycji na toksyny wziewne – dym tytoniowy, smog, spaliny i inne zanieczyszczenia powietrza powodują przesuszenie i podrażnienia śluzówki;
  • ograniczenie przebywania w klimatyzowanych i ogrzewanych pomieszczeniach – powietrze w takich miejscach jest zbyt mało nawilżone, co może powodować pieczenie gardła;
  • higiena głosu – odpowiednia emisja głosu oraz stosowanie przerw w mówieniu pozwoli na regenerację zmęczonego aparatu głosowego;
  • ograniczenie ostrych przypraw – przyprawy takie jak pieprz cayenne, ostra papryka czy chilli mogą powodować miejscowe podrażnienia błony śluzowej gardła.

Silne pieczenie w gardle – jak leczyć?

Pieczenie w gardle może być spowodowane różnymi przyczynami i to właśnie od powodu wystąpienia dolegliwości uzależnione jest leczenie. 

Jeśli przyczyną bólu i pieczenia w gardle jest infekcja wirusowa, leki apteczne zwykle nie są potrzebne, ponieważ tego typu infekcje mają tendencje do samoograniczania i wystarczą domowe sposoby dla zmniejszenia dolegliwości.

Jeżeli infekcja spowodowana była zakażeniem grzybiczym lub bakteryjnym, konieczne będzie dobranie odpowiednich leków do ich zwalczania. Z kolei jeśli przyczyną pieczenia w gardle jest reakcja alergiczna, pomóc powinny leki antyhistaminowe i unikanie alergenu. 

W przypadku, gdy dolegliwości związane z pieczeniem w gardle nasilają się mimo stosowanych środków łagodzących lub pojawiają się niepokojące objawy (np. bardzo wysoka gorączka, postępujące duszności) należy niezwłocznie udać się do lekarza. 

Bibliografia:

  1. Waśniewska-Okupniak, Elżbieta. „Ból gardła.” General Practitioner/Lekarz POZ 6.5 (2020).
  2. K. Janicki, Medycyna naturalna, 2004.
  3. GOWIN, Ewelina et HORST-SIKORSKA, Wanda. Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku–czy to możliwe? Treatment of pharyngitis without antibiotics–is this possible?.