Wirusowe zapalenie gardła – jakie ma objawy i na czym polega leczenie?

2024-02-13

Wirusowe zapalenie gardła jest najczęstszą przyczyną dolegliwości bólowych ze strony gardła i jego błony śluzowej. Jak sama nazwa wskazuje, wywoływane jest przez wirusy, a do szczytu zachorowań dochodzi zwykle w okresie jesienno-zimowym. Ile trwa wirusowe zapalenie gardła i jak je leczyć? Odpowiedzi w artykule!

Spis treści

  1. Wirusowe zapalenie gardła – co to jest?
  2. Wirusowe zapalenie gardła – objawy
  3. Infekcja wirusowa gardła – na czym polega leczenie?
  4. Wirusowe zapalenie gardła – czy można się zarazić?

Wirusowe zapalenie gardła – co to jest?

Wirusowe zapalenie gardła to inaczej stan zapalny błony śluzowej znajdującej się w gardle, spowodowany przez obecność wirusów.

Infekcję najczęściej powodują:

  • adenowirusy,
  • rynowirusy,
  • koronawirusy;
  • enterowirusy;
  • wirusy grypy i paragrypy.

Można również spotkać zapalenie gardła wywołane wirusami mononukleozy zakaźnej, wirusem opryszczki lub wirusem Coxsackie [1].

Wywoływany przez wirusy w gardle stan zapalny prowadzi do przekrwienia i obrzęku błony śluzowej gardła, co powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości odczuwanych przez chorego.

Wirusowe zapalenie gardła – ile trwa?

Choć z nazwy wirusowe zapalenie gardła może brzmieć niepokojąco, zwykle choroba ta ustępuje samoistnie i wystarczy leczenie objawowe, mające na celu łagodzenie konkretnych dolegliwości, spowodowanych zapaleniem.

Wirusy po wniknięciu do jamy gardła uszkadzają nabłonek błony śluzowej, co wywołuje reakcję odpornościową organizmu. Komórki układu immunologicznego udają się w miejsca uszkodzone, wydzielając substancje zapalne, za których sprawą dochodzi do przekrwienia i obrzęku błony śluzowej gardła.

Jak długo trwa wirusowe zapalenie gardła? Zazwyczaj choroba ustępuje po 5-7 dniach od rozpoczęcia infekcji. W rzadkich przypadkach wystąpienia powikłań czas ten może się wydłużyć, w zależności od występujących objawów[2].

Wirusowe zapalenie gardła – objawy

Podstawowym objawem wirusowego zapalenia gardła jest przekrwienie i obrzęk śluzówki gardła oraz wynikający z nich dyskomfort. Ból gardła w infekcji wirusowej może przybierać różne postaci – od swędzenie i drapania, po pieczenie i ostry ból, towarzyszący również w trakcie połykania.

Jednak dolegliwości bólowe to nie jedyne objawy wirusowego zapalenia gardła. Często występują także:

  • chrypka i problemy z mówieniem;
  • kaszel;
  • katar;
  • ból głowy;
  • podwyższona temperatura ciała.

Szczególnym przypadkiem wirusowej infekcji gardła jest zakażenie wirusem Coxsackie A i B, zwane herpangina. Przebiega ono z bardzo wysoką gorączką, a na tylnej ścianie gardła oraz błonach śluzowych policzków i podniebienia tworzą się pęcherze i owrzodzenia.

Infekcja wirusowa gardła – na czym polega leczenie?

W wirusowym zapaleniu gardła leczenie opiera się głównie na łagodzeniu jego objawów, takich jak ból, kaszel czy podwyższona temperatura.
Infekcja wirusowa gardła bez powikłań może być leczona domowymi sposobami lub środkami aptecznymi, dostępnymi bez recepty, a konkretny preparat uzależniony jest od zwalczanego objawu[3]:

  • ból gardła – z dolegliwościami ze strony gardła poradzą sobie leki działające miejscowo, o właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz preparaty łagodzące i osłonowe;
  • gorączka i bóle mięśni – sprawdzają się ogólnodostępne leki przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol czy ibuprofen;
  • ogólne rozbicie i spadek odporności – warto zastosować preparaty wzmacniające odporność, zawierające witaminę C.

W znacznej większości przypadków leczenie wirusowego zapalenia gardła nie wymaga dodatkowej farmakoterapii, wydawanej z przepisu lekarza.

Wirusowe zapalenie gardła – domowe sposoby

W wirusowym zapaleniu gardła świetnie sprawdzają się doskonale znane, domowe sposoby, które pomogą zwalczyć dolegliwości i skrócą czas choroby[4] [5].

  • ziołowe płukanki – płukanie gardła wywarem z szałwii, kory dębu czy rumianku działa ściągająco i osłonowo na błonę śluzową gardła;
  • płukanka z soli – wystarczy pół łyżeczki soli kuchennej rozpuścić w szklance wody, by zyskać ściągającą płukankę na gardło;
  • tabletki na gardło do ssania – tabletki do ssania działają na dwa sposoby – zawarte w nich składniki mogą działać przeciwbólowo i antyseptyczne, a dodatkowa ślina, produkowana podczas intensywnego ssania nie tylko pomaga rozprowadzić preparat po całej powierzchni błony śluzowej gardła, ale również pomaga w utrzymaniu prawidłowego nawilżenia;
  • zwiększenie dobowej ilości płynów – pomaga w utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia błony śluzowej gardła. Zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz;
  • unikanie substancji drażniących gardło – ograniczenie napojów alkoholowych, gazowanych oraz tych o dużej zawartości kofeiny i teiny może znacznie złagodzić dolegliwości. Podobnie działać będzie unikanie wziewnych substancji drażniących, takich jak zawarte w dymie papierosowym, spalinach czy smogu;
  • miękkie potrawy – w stanach dużej bolesności przy połykaniu warto postawić na delikatne, miękkie posiłki, które nie będą dodatkowo podrażniać już obolałej śluzówki. Dobrze pamiętać, by nie były one ani zbyt gorące, ani za zimne.

To, co jest bardzo ważne w leczeniu wirusowego zapalenia gardło to zdecydowane zaniechanie brania antybiotyków.

Nie tylko wcale nie pomogą (antybiotyki nie działają na wirusy), ale mogą znacznie pogorszyć stan ogólny, poprzez wyjałowienie flory bakteryjnej układu pokarmowego. To z kolei może doprowadzić nie tylko do znacznego spadku odporności, ale również do infekcji grzybiczych i stanów zapalnych jelit.

Wirusowe zapalenie gardła – czy można się zarazić?

Wirusowe zapalenie gardła może być zakaźne. Powodujące je patogeny rozprzestrzeniają się drogą kropelkową, co sprawia, że łatwo zarazić się, przebywając w pobliżu osoby chorej.

Mikroskopijne wirusy przemieszczają się wraz z wydychanym powietrzem, a także w trakcie kichania lub kaszlu.

Innym sposobem zarażenia może być korzystanie z tych samych przedmiotów codziennego użytku – ręczników, kubków, ale również książek czy np. telefonu.

Zwykle objawy pojawiają się w kilka dni od kontaktu z chorym, w zależności od wirusa, jego okres inkubacji może wynosić od 5 do 7 dni[6].

Najczęściej do wzajemnych zakażeń dochodzi w dużych skupiskach ludzi – w biurach, komunikacji publicznej czy nawet w windzie. Najbardziej na zakażenie narażone są dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, które często się przytulają do siebie, korzystają ze wspólnych zabawek lub ręczników.

Największe ryzyko zakażenia występuje w pierwszych 3 dniach trwania infekcji, chociaż zdarza się, że niektóre wirusy przenoszą się nawet do 14 dni od wystąpienia objawów.

Bibliografia:

  1. Gowin, E., & Horst-Sikorska, W. Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku–czy to możliwe? Treatment of pharyngitis without antibiotics–is this possible?. https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201202_Farmacja_003.pdf (dostęp 5.1.2024)
  2. Waśniewska-Okupniak, E. (2020). Ból gardła. General Practitioner/Lekarz POZ, 6(5).
  3. Kalicki, B., Milart, J., Wachnicka‑Bąk, A., Placzyńska, M., & Jung, A. (2012). Ból gardła–kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2(8), 107-110.
  4. Siudem, Paweł. „Wybrane zioła w prewencji i wspomaganiu leczenia wirusowych infekcji dróg oddechowych.” Lek w Polsce 375.07-08 (2022): 13-20.
  5. Rzepka, A., & Mania, A. (2020). Analiza obrazu klinicznego infekcji dróg oddechowych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. Pediatria i Medycyna Rodzinna (Paediatrics & Family Medicine), 16(4).