Witamina C – czy pomaga na zapalenie i ból gardła?

Witamina C jest z pewnością jedną z witamin najczęściej zalecanych w stanach obniżonej odporności czy w okresach zwiększonej zachorowalności na infekcje i przeziębienia. Jakie właściwości ma witamina C i czy rzeczywiście jest skuteczna w radzeniu sobie ze stanami zapalnymi gardła? Odpowiedź w artykule!

Witamina C — co to właściwie jest?

Kwas askorbinowy^[1], jak brzmi chemiczna nazwa witaminy C, jest jedną z substancji koniecznych do prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. W odróżnieniu od wielu roślin i zwierząt, ludzkie ciało nie potrafi samodzielnie wytworzyć tego związku, dlatego konieczne jest dostarczanie witaminy C w codziennej diecie lub przy użyciu suplementu.

Kwas askorbinowy jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów. Oznacza to, że zwalcza on wolne rodniki, zapobiegając uszkodzeniom komórek i spowalniając proces ich starzenia się. Działanie to dotyczy komórek wszystkich układów – również tych wchodzących w skład układu odpornościowego.

Jakie właściwości ma witamina C i na co pomaga?

Witamina C ma wiele prozdrowotnych właściwości, wśród których do najważniejszych należą^[6]:

• silne działanie antyoksydacyjne;
• wsparcie syntezy kolagenu, co sprzyja prawidłowej elastyczności skóry;
• aktywacja wielu enzymów, głównie niezbędnych do przeprowadzania procesów przemiany materii;
• udział w tworzenie kortykosteroidów (hormonów steroidowych wytwarzanych w korze nadnerczy) i neuroprzekaźników (m.in. acetylocholiny, dopaminy i serotoniny);
• przyspieszenie gojenia się ran;
• wsparcie wchłaniania żelaza;
• korzystny wpływ na szczelność i trwałość naczyń krwionośnych, zapewniając ich poprawną pracę.

Witamina C ma również duże znaczenie dla zdrowia zębów, ponieważ potrafi skutecznie zwalczać bakterie powodujące próchnicę^[6].

Udowodniono również, że profilaktyczne przyjmowanie witaminy C pozwala skrócić czas trwania infekcji – nawet o 14% u dorosłych i do 8% u dzieci^[6].

Witamina C we wsparciu odporności

Główna siła witaminy C w walce o lepszą odporność płynie z jej właściwości antyoksydacyjnych. Niwelując działanie wolnych rodników, sprawia, że komórki są mocniejsze, dzięki czemu lepiej opierają się negatywnej aktywności wirusów.

Co więcej, prawidłowy poziom witaminy C wpływa korzystnie na syntezę interferonu, białka odpowiedzialnego za stymulację układu odpornościowego do walki z patogenami. Kwas askorbinowy wpływa także na zwiększenie ogólnej liczby limfocytów T, komórek odpornościowych, których głównym zadaniem jest rozpoznanie i zwalczanie szkodliwych drobnoustrojów w ludzkim organizmie.

Czy witamina C pomaga na przeziębienie?

Chociaż popularna jest opinia, że witamina C pomaga w leczeniu przeziębienia, nie ma na to jednoznacznych dowodów naukowych.

To, co udało się ustalić naukowcom to fakt, że witamina C może wesprzeć organizm w budowie silnego układu odpornościowego, a w okresie przeziębienia może mieć łagodzący wpływ na stany zapalne w organizmie oraz skracać czas chorowania i minimalizować objawy^[6].

Nie można zatem twierdzić, że witamina C samodzielnie leczy przeziębienia. Jednak z pewnością łagodzi i skraca ich przebieg.

Co więcej, warto regularnie przyjmować pokarmy lub suplementy z witaminą C, ponieważ jako substancja wodoodporna, kwas askorbinowy nie jest magazynowany w organizmie. Stąd ograniczenie spożycia produktów bogatych w tę witaminę może w efekcie szybko doprowadzić do jej niedoboru.

Czy witamina C pomaga na zapalenie gardła?

Podobnie, jak w przypadku przeziębienia, tak i w odniesieniu do bólu gardła, witamina C sama z siebie dolegliwości nie wyleczy. Jednakże jej właściwości przeciwzapalne mogą korzystnie wpłynąć na ograniczenie stanu zapalnego gardła, co przełoży się na zmniejszenie dolegliwości takich jak obrzęk błony śluzowej czy ból.

Objawy niedoboru witaminy C

Ponieważ witamina C jest wydalana wraz z moczem, przy diecie ubogiej w tę witaminę bardzo łatwo o jej niedobór.

Zbyt mała ilość kwasu askorbinowego prowadzi do osłabienia kondycji naczyń włosowatych, co może sprzyjać rozwojowi niedokrwistości. Wśród najbardziej znanych dolegliwości związanych ze zbyt małym poziomem witaminy C trzeba wymienić szkorbut, a także zmiany w kościach i chrząstkach stawowych.

Do objawów mogących świadczyć o zbyt niskim poziomie witaminy C w organizmie należą^[3]:

• bóle mięśni i stawów;
• szybkie męczenie się i ogólne osłabienie;
• spadek apetytu;
• obniżenie odporności;
• stany zapalne błon śluzowych;
• pogorszenie w gojeniu się ran i skłonności do powstawania sińców.

W czym jest witamina C? Jej źródła w pożywieniu

Witamina C jest powszechnie obecna w wielu owocach i warzywach. Chociaż za ich najbogatsze źródło uważa się owoce cytrusowe, to jest mnóstwo produktów, w których witamina C występuje w znacznie wyższym stężeniu.

Gdzie występuje najwięcej witaminy C^[4]?:

• owoc dzikiej róży (250 do 800 mg/100 g);
• czarna porzeczka (150 do 300 mg/100g);
• czerwona papryka (125 do 200 mg/100g)
• brukselka (65 do 145 mg/100g);
• truskawki (60 do 80 mg/100g).

Witamina C — kiedy stosować?

Suplementacja witaminą C zalecana jest przede wszystkim osobom, których dieta z jakiegoś powodu nie jest w stanie pokryć dziennego zapotrzebowania na kwas askorbinowy.

Pewne grupy osób powinny wiedzieć, że ich zapotrzebowanie jest większe niż normalnie. Są to^[5]:

• osoby palące;
• osoby często spożywające alkohol;
• pacjenci chorzy na cukrzycę lub nadciśnienie;
• matki karmiące;
• osoby starsze;
• chorzy na zaburzenia czynnościowe jelit;
• pacjenci przyjmujący takie leki, jak aspiryna, barbiturany, sulfonamidy czy doustna antykoncepcja.

Wzrost zapotrzebowania na witaminę C obserwuje się również u osób bardzo aktywnych fizycznie lub wykonujących ciężkie prace fizyczne.

Jak stosować witaminę C? Dziennie zapotrzebowanie

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C zależne jest od płci i wieku. To, ile dziennie witaminy C spożywać, rysuje się następująco^[7]:

• dzieci do lat 3 – 40 mg;
• dzieci 4 do 12 lat – 50 mg;
• dziewczynki 13 do 18 lat – 65 mg;
• chłopcy 13 do 18 lat – 75 mg;
• kobiety – 75 mg;
• mężczyźni – 90 mg.

Witamina C we wsparciu odporności — podsumowanie

Witamina C jest niewątpliwie niezbędnym i cennym składnikiem diety, o szerokich właściwościach prozdrowotnych. Choć sama w sobie nie leczy przeziębienia, nie można nie docenić korzyści, jakie płyną z jej prawidłowego przyjmowania – od wsparcia odporności, po działanie antyoksydacyjne. Dlatego warto włączyć do diety produkty bogate w ten składnik.

Bibliografia:

1. Janda, K., Kasprzak, M., & Wolska, J. (2015). Witamina C–budowa, właściwości, funkcje i występowanie. Pom. J. Life Sci, 61(4), 419-425.
2. MUSIAŁ, Claudia, SAWCZUK, Wojciech, GAWDZIK, Barbara, et al. Witamina C w medycynie i kosmetologii. Wiadomości Chemiczne, 2019, vol. 73, no 9-10, p. 503-522.
3. Wójcik, Wiktor, and Daniel Śliż. „Witamina C w codziennej praktyce lekarskiej–fakty i mity.” Medycyna Faktów 12.4 (45) (2019): 307-314.
4. STOLARZEWICZ, Izabela Agnieszka, CIEKOT, Jakub, FABISZEWSKA, Agata Urszula, et al. Roślinne i mikrobiologiczne źródła przeciwutleniaczy. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2013, vol. 67, p. 1359-1373.
5. MAĆKOWIAK, Kalina et TORLIŃSKI, Lech. Współczesne poglądy na rolę witaminy C w fizjologii i patologii człowieka. Nowiny Lekarskie, 2007, vol. 76, no 4, p. 349-356.
6. https://www.researchgate.net/profile/Lukasz-Szeleszczuk/publication/273832241_Rola_witaminy_C_i_cynku_we_wspomaganiu_ukladu_odpornosciowego/links/567e424508aebccc4e040e04/Rola-witaminy-C-i-cynku-we-wspomaganiu-ukladu-odpornosciowego.pdf
7. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/63300,witamina-c