Pieczenie języka — o czym świadczy? Przyczyny, objawy, leczenie

Pieczenie języka to nie tylko irytująca dolegliwość. Może ono wynikać zarówno ze zjedzenia zbyt pikantnej potrawy, jak i być objawem alarmowym, wskazującym na pewne schorzenia.

Dlatego utrzymujące się pieczenie języka warto skonsultować ze specjalistą. Co może być przyczyną?

Pieczenie języka — przyczyny. Co może oznaczać?

Język często jest zwierciadłem stanu zdrowia – i odnosi się to nie tylko do chorób w obrębie jamy ustnej i gardła, chociaż pieczenie języka i suchość w gardle często sobie towarzyszą.

W zależności od przyczyny pieczeniu języka mogą towarzyszyć również inne objawy:

• zaczerwienienie języka (w części lub całości),
• nalot na języku,
• ból podczas wykonywania ruchów językiem,
• trudności w przełykaniu.

Jakie mogą być przyczyny tej nieprzyjemnej dolegliwości?

Niedostateczna higiena jamy ustnej

Duże ilości kamienia nazębnego powstałe w wyniku ubytków higienicznych mogą powodować dolegliwości ze strony języka, ponieważ podrażniają mechanicznie jego delikatne struktury.

Pieczenie języka jest wtedy zwykle zlokalizowane na tych jego częściach, które przylegając bezpośrednio do zębów. Przy dalszym braku higieny jamy ustnej może dojść do zapalenia języka wskutek powtarzających się mikrourazów mechanicznych lub do grzybicy jamy ustnej.

Zapalenie języka

Stan zapalny może obejmować jedynie błonę śluzową języka (zapalenie powierzchniowe) lub sięgać w głąb warstwy mięśniowej (zapalenie głębokie). Powierzchnia języka staje się zwykle gładka i błyszcząca, w niektórych miejscach lub na całej powierzchni dochodzi także do zaniku brodawek.

Oprócz pieczenia języka do objawów jego zapalenia należą również ból języka i zaburzenia jego czucia oraz smaku.

Stan zapalny może być wywołany zarówno uszkodzeniami mechanicznymi (np. protezą, przygryzieniem), niedostateczną higieną jamy ustnej lub w wyniku niedoborów witaminowych (głównie witamin z grupy B, oraz A i E, a także żelaza lub cynku)¹.

Warto przy tym wiedzieć, że zapalenie języka może być jednym z pierwszych objawów takich chorób, jak:

• celiakia,
• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• refluks żołądkowo-przełykowy.

Grzybica jamy ustnej

Kandydoza, wywoływana przez drożdżaki z gatunku Candida (najczęściej C. albicans, ale też C. tropicalis lub C. krusei) to zakażenie najczęściej pojawiające się w stanach obniżenia odporności, po przebytej antybiotykoterapii lub chemioterapii. Często dotyczy również osób cierpiących na cukrzycę oraz na zaburzenia odporności (np. AIDS).

Charakterystycznymi objawami kandydozy są²:

• biały lub szarawy nalot na języku, często rozprzestrzeniający się na podniebienie, do gardła i przełyku,
• pieczenie języka i suchość w gardle,
• pękanie kącików ust,
• nieprzyjemny oddech.

Kserostomia

Niedostateczna produkcja śliny może prowadzić do nadmiernego przesuszania błony śluzowej języka, co w efekcie powoduje jej mniejszą odporność na podrażnienia i mikrouszkodzenia. W stanach mocnego przesuszenia języka może prowadzić do pękania górnych warstw śluzówki, które następnie wywołują ból podczas ruchów języka czy w trakcie jedzenia (gdy drobinki pokarmy drażnią miejsca pęknięcia³.

Nadmierna suchość w jamie ustnej i zaburzenia produkcji śliny mogą wynikać z przebytych w okolicy ślinianek zabiegów operacyjnych, naświetlań w obrębie głowy i szyi, a także przyjmowania niektórych leków (rozkurczowych, przeciwdepresyjnych, antyalergicznych lub moczopędnych).

Pieczenie języka — nerwica

W stanach wzburzenia nerwowego, przy zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych i w depresji można zaobserwować schorzenie, zwane zespołem pieczenia jamy ustnej.

BMS (burning mouth syndrome)⁴ dotyczy najczęściej kobiet w okresie menopauzy i bardzo rzadko dotyka pacjentów przed 30 rokiem życia.

Oprócz pieczenia języka pacjenci skarżą się również na mrowienie i drętwienie jamy ustnej, zaburzenia smaku (zwłaszcza nadwrażliwość na pokarmy słone, kwaśne i gorzkie) oraz uporczywe swędzenie. Dolegliwości te występują pomimo braku widocznych zmian w błonie śluzowej języka i jamy ustnej.

Naukowcy nie są zgodni co do konkretnej przyczyny BMS, jednak obwiniają za ten stan głównie zmiany hormonalne okresu menopauzy, a jeśli dolegliwości występują u mężczyzn lub kobiet przed fazą przekwitania, zakłada się, że do powstawania dolegliwości przyczyniają się zmiany w mózgu zachodzące podczas długotrwałego stresu i aktywnej nerwicy⁴.

Gorycz w ustach i pieczenie języka

Za pieczenie języka, któremu towarzyszy gorzki posmak najczęściej odpowiedzialna jest choroba refluksowa żołądka.

Cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku prowadzi nie tylko do uszkodzenia jego delikatnej błony śluzowej, co może objawiać się częstą zgagą po posiłkach, bólami brzucha, czkawką czy nudnościami, ale także odbijaniem się, które mogą być puste lub mieć gorzki bądź kwaśny posmak⁵.

Gorzki smak w ustach towarzyszący pieczeniu języka może być także jednym z objawów chorób przyzębia (np. próchnicy, paradontozy, nadmiernego nagromadzenia płytki nazębnej).

Suchość w jamie ustnej i pieczenie języka — co robić?

Pierwszym krokiem przy utrzymującej się suchości w gardle i pieczeniu języka powinna być konsultacja lekarska. Pozwoli ona nie tylko ustalić dokładną przyczynę dolegliwości, ale także wdrożyć leczenie, jeśli są one objawem innego schorzenia.

Wśród doraźnych metod warto zwrócić uwagę na preparaty wpływające na zmniejszenie uczucia suchości.

Świetnie sprawdzą się kojące kremy i pianki, płukanki do jamy ustnej, a także środki pozwalające przywrócić dobre nawilżenie błon śluzowych języka, jamy ustnej i gardła – np. zawierające hialuronian sodu, który dzięki swoim właściwościom wiążącym wodę, wpływa korzystnie na nawilżenie śluzówki i pozwoli ograniczyć odczuwalną suchość i pieczenie.

Jak złagodzić pieczenie języka? Domowe sposoby

Ponieważ pieczenie języka często wynika z niedostatków higienicznych, warto zadbać o odpowiednią higienę jamy ustnej. Regularne i dokładne szczotkowanie zębów, stosowanie nici dentystycznych i flosserów, płukanie ust płynami antybakteryjnymi – te czynności powinny trwale wejść do porządku dnia.

Warto również zadbać o odpowiednią dietę – ostre lub zbyt słone jedzenie również może podrażniać delikatną śluzówkę języka, dlatego osoby odczuwające dolegliwości związane z pieczeniem powinny unikać tego typu potraw, a zamiast nich postawić na produkty bogate w witaminy z grupy B (czerwone mięso, drożdże, banany, jaja i warzywa strączkowe), oraz A i E (owoce, warzywa).

Dla szybkiego złagodzenia uczucia suchości w gardle i pieczenia języka można zastosować płukanki z takich ziół, jak rumianek czy szałwia. Łagodzące właściwości tych naparów pozwolą na doraźne zmniejszenie dolegliwości.

Pieczenie języka — podsumowanie

Pieczenie języka to dolegliwość, której przyczyny mogą być całkiem prozaiczne i łatwe do usunięcia. Jednak może ono być wywołane także przez poważne schorzenia, dlatego jeśli domowe sposoby nie skutkują, a dolegliwości utrzymują się, warto odwiedzić specjalistę, dla znalezienia prawidłowej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Bibliografia:

1. Mrówka-Kata, K., Namysłowski, G., Banert, K., & Ścierski, W. (2008). Zapalenia języka i inne wybrane jego zmiany o charakterze łagodnym. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 2, No. 2, pp. 127-131).
2. KURNATOWSKA, Anna Jadwiga et KURNATOWSKI, Piotr. Niektóre postacie grzybic jamy ustnej. Medical Mycology/Mikologia, 2008, vol. 15, no 1.
3. MIELNIK–BŁASZCZAK, Maria, KOSEK, Karolina, HOEHNE, Dominik, et al. Kserostomia–Problem dotykający coraz większą część populacji. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2009, vol. 15, no 3, p. 443.
4. ABETZ, Lanny M. et SAVAGE, Neil W. Burning mouth syndrome and psychological disorders. Australian dental journal, 2009, vol. 54, no 2, p. 84-93.
5. Aravindhan R, Vidyalakshmi S, Kumar MS, Satheesh C, Balasubramanium AM, Prasad VS. Burning mouth syndrome: A review on its diagnostic and therapeutic approach. J Pharm Bioallied Sci. 2014, s. 21-25.