Gula w gardle — skąd się bierze? Przyczyny, objawy, leczenie

Gula w gardle jest objawem, opisywanym już przez Arystotelesa ponad 2500 lat temu². Może ona mieć różne przyczyny, choć jej objawy są właściwie tożsame. Skąd się bierze to dziwne uczucie i jakie badania należy wykonać dla znalezienia przyczyny?

Gula w gardle — co to właściwie jest?

Gula w gardle, przez niektórych pacjentów zwana również kluchą, to subiektywne odczucie obecności ciała obcego w gardle, pomimo jego fizycznego braku. Dolegliwości tego typu nie towarzyszy zwykle żaden ból, a uczucie guli w gardle pojawia się najczęściej w czasie przełykania pokarmu lub śliny. Szacuje się, że objaw ten może dotyczyć nawet 46% populacji¹.

Gula w gardle — przyczyny

Uczucie guli w gardle może mieć kilka różnych przyczyn. Najczęściej występującą jest choroba refluksowa przełyku, jednak ze względu na istnienie również innych przyczyn,  przedłużające się odczucie ciała obcego w gardle warto skonsultować z lekarzem.

Jakie są najczęstsze powody tego dyskomfortu?

Refluks a gula w gardle

Refluks żołądkowo-przełykowy (choroba refluksowa przełyku) to statystycznie najczęstsza przyczyna uczucia guli czy kluchy w gardle. Może ona odpowiadać nawet za 23 do 68% procent przypadków tego stanu³.

Zrzucanie treści żołądka do przełyku prowadzi do podrażnień jego delikatnej śluzówki przez kwasy trawienne, co w efekcie może dawać również inne objawy, tj³:

• chrypka,
• kaszel,
• pieczenie,
• puste odbijanie.

Gula w gardle a nerwica

Gula w gardle na tle nerwowym została opisana już w starożytności i nadano jej nazwę globus histericus. Przez wiele wieków przypadłość tą przypisywano wyłącznie kobietom. Obecnie wiadomo, że dolegliwość ta nie ma nic wspólnego z płcią, a wywołać ją może silne wzburzenie emocjonalne, stres lub nerwica. Nerwicową gulę w gardle diagnozuje się na podstawie wykluczenia wszystkich innych przyczyn².

Gula w gardle a tarczyca

Ucisk w gardle i uczucie guli podczas przełykania może być również związane z chorobami tarczycy. Schorzenia gruczołu tarczowego przebiegające z jego rozrostem nierzadko powodują właśnie takie odczucie.

Są to⁴:

• wole – powiększenie tarczycy (zarówno na skutek nadczynności, jak i niedoczynności),
• guzki tarczycy,
• zapalenie gruczołu tarczowego,
• choroba Hashimoto.

Zmiany na gruczole tarczowym lub jego rozrost mogą powodować nacisk i obrzęk okolicy gardła, co w efekcie skutkuje uczuciem guli w jego obrębie.

Gula w gardle przy przeziębieniu

Choroby infekcyjne gardła mogą prowadzić do jego podrażnienia i obrzęku śluzówki gardła. Z ich powodu światło gardła może ulec zwężeniu, a to z kolei będzie przyczyniało się do uczucia, jakby w gardle znajdowało się ciało obce.

Podobne odczucia mogą pojawiać się również w przebiegu zapalenia zatok, przebiegającego z dużą ilością wydzieliny, spływającej tylną ścianą gardła, jak również w chorobach zapalnych migdałków podniebiennych, skutkujących ich powiększeniem.

Gula w gardle po jedzeniu — co to znaczy?

Jeśli uczucie guli w gardle pojawia się po jedzeniu i występuje jednorazowo, zwykle oznacza ono, że połknięty kęs był zbyt duży, przez co trudniej mu przebrnąć przez przełyk i jego podróż do żołądka trwa dłużej niż normalnie.

Jeśli jednak odczucie to nawraca i obecne jest nawet pomimo dokładnego przeżuwania i połykania niewielkich objętości pożywienia, może świadczyć o zaburzeniach motoryki przełyku⁵.

Gula w gardle — objawy

Oprócz charakterystycznego uczucia obecności ciała obcego, gula w gardle może dodatkowo objawiać się chrypką i kaszlem. Czasem towarzyszy jej uczucie niepokoju związane z odczuwanym dyskomfortem, mogą również występować zaburzenia przełykania.

Gula w gardle — domowe sposoby. Jak się jej pozbyć?

Jeśli gula w gardle spowodowana jest stanami zapalnymi gardła, dobrym sposobem na ograniczenie jej występowania jest odpowiednie nawilżanie gardła. Można w tym celu zastosować pastylki nawilżające z hialuronianem sodu, który dzięki zdolności wiązania wody zapewnia długotrwałe nawilżenie śluzówki gardła.

• Można również zastosować preparaty zawierające np. porost islandzki, prawoślaz czy i wyciąg z liści podbiału.

• Warto jednocześnie zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu i ograniczenie czynników drażniących gardło (zanieczyszczenia powietrza, papierosy, a także kofeina czy alkohol).

Powyższe metody pomagają ograniczyć już istniejące podrażnienia gardła i pozwolą zapobiec kolejnym mikrouszkodzeniom.

Jeśli jednak gula w gardle pojawia się bez toczących się infekcji, warto udać się do specjalisty po dokładne określenie przyczyny wywołującej tę dolegliwość. Od niej bowiem zależy dalsze leczenie.

W przypadku, gdy gula w gardle spowodowana jest refluksem czy chorobami tarczycy, wyłącznie leczenie choroby podstawowej przyniesie ograniczenie tego nieprzyjemnego objawu.

W przypadku braku przyczyny fizjologicznej konieczna może być konsultacja psychiatryczna lub psychoterapeutyczna, nauka technik relaksacji, a w niektórych przypadkach również leczenie farmakologiczne.

Gula w gardle — podsumowanie

Gula w gardle może na pierwszy rzut oka wydawać się dość błahym objawem, jednak nie należy go bagatelizować. Zwłaszcza gdy pojawia się bez widocznej przyczyny lub gdy towarzyszą jej dodatkowe dolegliwości.

W razie wątpliwości warto rozwiać je podczas wizyty u lekarza, który odnajdzie przyczynę występowania tego symptomu i wskaże prawidłową drogę postępowania w przypadku ponownego wystąpienia.

Bibliografia:

1. CHEN, Fang Joe et PARK, Jae Hong. An approach to globus pharyngeus. Australian journal of general practice, 2024, vol. 53, no 8, p. 567-570.
2.  Liptak, P., Visnovcova, Z., Ferencova, N., Duricek, M., Banovcin, P., & Tonhajzerova, I. (2024). Abnormal Autonomic Nervous Regulation in Patients with Globus Pharyngeus. Digestive Diseases and Sciences, 1-11.
3. LEE, I.‐Yun, KUO, Yu‐Jen, WU, Ching‐Yuan, et al. Association Between Gastroesophageal Reflux Disease and Laryngeal Disorders: Real‐World Evidence. Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 2024.
4. NAM, Inn-Chul, CHOI, Hoon, KIM, Eun-Sook, et al. Characteristics of thyroid nodules causing globus symptoms. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology, 2015, vol. 272, p. 1181-1188.
5. TOMIK, Jerzy et SOLOWSKA, Beata. Zaburzenia połykania. Neurolingwistyka praktyczna, 2015, no 1, p. 27-41.