Podrażnione gardło — co stosować? Sprawdź domowe sposoby!

Suchość w gardle, pieczenie, ból, chrypka czy problemy z połykaniem – to wszystko symptomy wskazujące na podrażnienie gardła. Te irytujące dolegliwości często można złagodzić przy użyciu domowych metod. A potrzebne składniki możesz znaleźć w kuchni. Co stosować na podrażnione gardło, by skutecznie uśmierzyć dolegliwości?

Podrażnione gardło — co może być przyczyną?

Objawy ze strony gardła wynikają najczęściej z podrażnienia jego śluzówki, w której dochodzi do miejscowego przekrwienia i obrzęku, w odpowiedzi na jej uszkodzenie.

Wśród najczęstszych przyczyn występowania dolegliwości należy wymienić[1,3]:

• infekcje wirusowe  – czyli popularne przeziębienie, szczególnie częste w okresie jesienno-zimowym,
• infekcje bakteryjne – wywołane najczęściej przez bakterie beta-hemolizujące grupy A,
• alergie – w przebiegu odpowiedzi immunologicznej na alergeny dochodzi do obrzęku śluzówki nosa i wystąpienia kataru, co z kolei powoduje oddychanie ustami i przesuszenie błon śluzowych gardła,
• klimatyzacja i ogrzewanie – przebywanie w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach często łączy się z długotrwałym wdychaniem suchego powietrza, co z kolei prowadzi do wysuszania błon śluzowych górnych dróg oddechowych,
• podrażnione gardło od mówienia – długotrwałe mówienie, nieprawidłowa artykulacja (krzyk, podniesiony głos) mogą prowadzić do podrażnień wynikających z nadmiernego zmęczenia krtani i całego aparatu głosowego,
• zanieczyszczenia powietrza – dym nikotynowy, spaliny, kurz, pył i inne substancje wziewne mogą działać drażniąco na śluzówkę gardła,
• refluks żołądkowo-przełykowy – cofająca się do przełyku kwaśna treść żołądka osłabia i uszkadza delikatną śluzówkę, co może prowadzić do występowania dolegliwości bólowych i dyskomfortu.
  
• Podrażnione gardło może wynikać również z palenia papierosów – substancje toksyczne zawarte w dymie nikotynowym mogą prowadzić do mikrouszkodzeń śluzówki, wywołując również tzw. kaszel palacza. Kaszel ten dodatkowo osłabia śluzówkę gardła i także może powodować dyskomfort oraz ból w obrębie gardła.

Podrażnione gardło — objawy. Jakie symptomy mu towarzyszą?

Podrażnione gardło może dawać różne objawy, w zależności od stopnia podrażnienia oraz wywołującej je przyczyny.
Do najczęstszych dolegliwości można jednak zaliczyć[1,3]:

• uczucie suchości w gardle,
• przekrwienie i obrzęk śluzówki gardła,
• potrzeba odkrztuszania,
• pieczenie, kłucie i ból gardła,
• chrypka,
• ból podczas połykania.

W przypadku infekcji bakteryjnych charakterystycznym objawem będzie biały lub żółtawy nalot na tylnej ścianie gardła i/lub migdałkach.

Z kolei w stanach alergicznych może dojść również do znacznego obrzęku śluzówki gardła, który może utrudniać oddychanie, a w skrajnych przypadkach stanowić nawet zagrożenie życia.

Co na podrażnione gardło sprawdzi się najlepiej?

Jak załagodzić podrażnione gardło? W aptekach można znaleźć szereg produktów bez recepty, które mogą ograniczyć dokuczliwość objawów.

W zależności od konkretnych składników, preparaty te mogą mieć różne działanie[2]:

• nawilżanie – tabletki do ssania z hialuronianem sodu mają właściwości głęboko nawilżające śluzówkę gardła, co znacznie zmniejsza jej podrażnienia i zwiększa odporność na powstawanie kolejnych mikrouszkodzeń,
• znieczulenie – część środków aptecznych zawiera niewielkie dawki środków miejscowo znieczulających (np. lidokainy). Dzięki czemu miejscowe ich stosowanie natychmiast uśmierza ból i poprawia komfort w stanach bólowych gardła,
• działanie przeciwzapalne – niesteroidowe leki przeciwzapalne znajdujące się w niektórych preparatach na gardło pomagają w ograniczeniu stanów zapalnych i zapobiegają powstawaniu nowych ognisk,
• antyseptyczne – na półkach aptek i drogerii można znaleźć również preparaty o działaniu odkażającym. Składniki takie, jak chlorchinaldol lub nanokoloid srebra mogą skutecznie zmniejszyć dolegliwości wynikające z infekcji bakteryjnej lub wirusowej.

Na podrażnione gardło warto zastosować dodatkowe wsparcie preparatami zawierającymi witaminę C i cynk. Substancje te wspierają procesy odpowiedzi immunologicznej organizmu, pozwalając na szybsze rozprawienie się z dolegliwościami.

Domowe sposoby na podrażnione gardło

Oprócz preparatów aptecznych istnieje również szereg naturalnych sposobów na podrażnione gardło. Nie tylko przyniosą one ulgę, ale są proste w stosowaniu, a potrzebne do nich składniki często można znaleźć w kuchni. 

Jakie są skuteczne, domowe sposoby na podrażnione gardło[4,5]?

Zrób inhalacje

Inhalacje[4] to chyba jedna z najprostszych domowych metod na złagodzenie podrażnień gardła. Aby je wykonać, wystarczy miska lub garnek, gorąca woda, ręcznik i któryś z dobroczynnych dodatków takich, jak:

• olejek lawendowy – ma działanie ściągające i przeciwbakteryjne,
• olejek herbaciany – działa przeciwwirusowo i antybakteryjnie,
• olejek sosnowy – antyseptyczny i przeciwzapalny,
• suche zioła – rumianek, szałwia, majeranek – te zioła mają silne właściwości ściągające, łagodzące i przeciwzapalne,
• sól emska – ma dobre właściwości bakteriobójcze, ściągające i obkurczające.
• Istotna jest odpowiednia temperatura wody – zbyt gorąca para może prowadzić do dodatkowych podrażnień lub nawet poparzeń delikatnych tkanek.

Stosuj domowe płukanki na gardło

Płukanki na gardło są niemal równie popularne co inhalacje. Do płukania gardła wykorzystuje się zarówno zioła (rumianek, szałwię, korę dębu, miętę), sól emską, sól fizjologiczną, jak i wodę utlenioną.
Działają miejscowo obkurczająca, odkażająco i ograniczają stan zapalny, przynosząc doraźną ulgę w stanach podrażnienia gardła.

Dbaj o nawilżenie powietrza

W okresie grzewczym, a także wszędzie tam, gdzie używana jest klimatyzacja, należy zadbać o prawidłowe nawilżenie powietrza. Suche powietrze nie tylko zaostrza już istniejące podrażnienia, ale może także przyczyniać się do powstawania nowych.
Na rynku obecnie można wybrać spośród wielu modeli nawilżaczy – od tych najprostszych, biurkowych, po zaawansowane urządzenia z funkcją filtra zanieczyszczeń i usuwania mikroorganizmów z powietrza.

Co pić na podrażnione gardło?

Odpowiadając na pytanie co łagodzi podrażnione gardło nie można zapominać o domowych miksturach, które mają właściwości nawilżające i łagodzące. Odpowiednie nawodnienie jest kluczowe dla poprawy stanu błony śluzowej gardła, jednak oprócz standardowej wody, można skorzystać z poniższych propozycji[2,5].

Siemię lniane

Siemię lniane ma wiele zalet. Wytwarzający się w trakcie zaparzania lub gotowania kisiel powleka gardło i przełyk ochronną warstwą, która wspiera gojenie się już istniejących podrażnień i zapobiega powstawaniu nowych. Zaparzone lub gotowane siemię należy po ostudzeniu popijać małymi łykami w ciągu dnia.

Napary ziołowe

Zioła można wykorzystać do inhalacji, płukanek, ale także leczniczych naparów. Rumianek, mięta, szałwia, napar z lawendy lub majeranku – każde z tych ziół może okazać się pomocne w sytuacjach gardłowych. Ich działanie ściągające, łagodzące czy przeciwzapalne ogranicza dyskomfort związany z podrażnieniem błony śluzowej gardła.

Napój z miodem

Miód jest szeroko znany ze swoich prozdrowotnych właściwości. Ma działanie bakteriobójcze, wspiera łagodzenie stanów zapalnych i prawidłową odpowiedź immunologiczną.

Wystarczy łyżeczka ulubionego miodu w szklance letniej wody lub herbaty – to ważne, ponieważ w temperaturze powyżej 40^o miód traci swoje właściwości. Szczególnie dobrym wyborem na problemy z gardłem będzie miód malinowy, lipowy lub spadziowy[6].

Podrażnione gardło — podsumowanie

Podrażnienie gardła to jedna z najpopularniejszych sezonowych dolegliwości i często domowe metody oraz środki apteczne bez recepty pozwalają ograniczyć nieprzyjemne objawy. Jeśli jednak dyskomfort nie ustępuje lub nasila się pomimo wdrożonych metod, należy udać się po poradę lekarską.

Bibliografia:

1. WAŚNIEWSKA-OKUPNIAK, Elżbieta. Ból gardła. General Practitioner/Lekarz POZ, 2020, vol. 6, no 5.
2. KALICKI, Bolesław, MILART, Joanna, WACHNICKA‑BĄK, Anna, et al. Ból gardła–kiedy leczenie objawowe jest wystarczające?. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2012, vol. 2, no 8, p. 107-110.
3. BRUZGIELEWICZ, A. Ból gardła. W: Otolaryngologia praktyczna. Janczewski G (red.). Via Medica, Gdańsk, 2005, p. 374-376.
4. CIENIAWA, Tadeusz, SKULIMOWSKI, Mieczysław M., et ŻEBRAK, Jerzy. Inhalacje:(aerozoloterapia). Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1981.
5. JAŁOZA, Dariusz et KAMIŃSKA-JAŁOZA, Magdalena. Fitoterapia stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej. Herbalism, 2015, vol. 1, no 1, p. 76-83.
6. Tichonow, A. I., Bondarenko, L. A., Jarnych, T. G., Szpyczak, O. S., Kowal, W. M., & Skrypnik–Tichonow, R. I. (2017). Miód naturalny w medycynie i farmacji (Pochodzenie, właściwości, zastosowanie, preparaty lecznicze).